Poznaj Powiat

W ciekawy i różnorodny sposób przedstawiamy Powiat Inowrocławski, jego zabytki, przyrodę, i nie tylko. W publikacji „Poznaj Powiat” dostarczamy sporą dawkę historycznych opowieści, okraszonych nieznanymi ciekawostkami.

Wielu z nas, mieszkańców Powiatu, miało być może sposobność spotkać na swojej drodze opisywane w publikacji obiekty. Niewielu z nas miało czas poznać ich losy czy zastanowić się nad przyczynami powstania. A czasami sięgają one bardzo odległych lat i są zaskakujące.

Powiat nasycony jest miejscami wyjątkowymi, wartymi zobaczenia i odwiedzenia. Skrywa tajemnice, które warto odkrywać, wzbogacając swoją wiedzę i uatrakcyjniając wyprawy.

W wydawnictwie opublikowano teksty autorstwa dyrektora Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu Marcina Woźniaka, które publikowane były w 2022 r. w Przeglądzie Powiatu, Miast i Gmin w cotygodniowym cyklu „Poznaj Powiat. Bądź aktywny”.

Wybierz dział:

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Zapomniane miejsce

13 lipca 1666 roku zakończyła się Bitwa pod Mątwami, jak i również konfederacja wojskowa przeciw królowi Janowi Kazimierzowi. Przewodził jej Jerzy Sebastian Lubomirski, marszałek wielki koronny. Przyczyn rokoszu należy szukać w próbach zreformowania ustroju, przez ówczesnego władcę polski. Był to bunt części szlachty wobec prób wzmocnienia władzy królewskiej na wzór francuski, gdzie elekcja kolejnego władcy ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

O wędrującym Dźwierzchnie

Dźwierzchnie to niezwykła wieś nieopodal Złotnik Kujawskich. To jedyna taka osada w naszym Powiecie, która według najdawniejszych źródeł leżała w zupełnie innym miejscu niż dzisiaj.Dawniej wieś ta znajdowała się na terenie okresowo zalewanej doliny Noteci. Dzisiaj po tamtej osadzie pozostał tylko cmentarz, (najstarsza czynna nekropolia na Kujawach XII/XIII wiek), archeologiczne ślady w ziemi oraz legendy ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Koźlak z Chrosna

W zamierzchłych czasach młyny inaczej nazywanymi koźlakami, holendrami czy też paltrakami, stały praktycznie wszędzie. Na Kujawach młynarstwo rozpoczyna się od 1322 r. W krajobrazie rolniczych Kujaw wiatraki stają się elementem powszechnym. Powstają m.in. w Parchaniu, Giżewie, Kościelcu, a nawet w Inowrocławiu, gdzie opuszczone baszty miejskich fortyfikacji zmieniają się w młyny.Młyn w Chrośnie pojawił się z ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

O węgielnym kamieniu z Pierania

Pisząc o Pieraniu słowo „drewniany” powinniśmy odmieniać przez wszystkie przypadki. W tej wsi bowiem wzniesiono w latach 1732-1736 monumentalną drewnianą świątynię, jeden z najpiękniejszych barokowy drewnianych kościołów w Polsce. Najważniejszy drewniany zabytek architektury Powiatu Inowrocławskiego stoi w miejscu, gdzie wcześniej stały poprzedzające go dwie drewniane świątynie.W 2007 r. toruński archeolog Wojciech Miłek, rozpoczął prace nad odnalezieniem pozostałości ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Tajemnicze znaki w Gniewkowie

Niektóre zabytki sztuki sakralnej skrywają w sobie różnego rodzaju tajemnice, które po setkach lat nadal nie zostały rozwiązane. Takim sekretem może się pochwalić gotycki kościół pw. św. Mikołaja bpa i św. Konstancji w Gniewkowie. Na zewnętrznych murach powstałej w XIV wieku świątyni, szczególnie na południowej i wschodniej jej części, znajdują się okrągłe wgłębienia w cegłach o ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Tajemnicze ryty kruszwickiej bazyliki

We wcześniejszej odsłonie naszego cyklu, znak swastyki znaleźliśmy na Głazie Ognia z Ostrówka, dzisiaj odkryjemy kolejny taki znak. Na południowej ścianie kruszwickiej kolegiaty pw. świętych Piotra i Pawła widnieje swastyka, która jest wpisana w grecki, równoramienny krzyż. Symbol ten to tzw. "wirujący krzyż”, dla wczesnych chrześcijan był znakiem chroniącym przed szatanem. Tego typu synkretyzm, czyli łączenie ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Świątynia Matki Bożej Szkaplerznej

Świątynia Matki Bożej Szkaplerznej w Ostrowie koło Gniewkowa została wzniesiona w 1892 roku z kremowo żółtej cegły w stylu neogotyckim. Budulec ten, charakterystyczny dla Powiatu Inowrocławskiego, wypalano w niedalekim Orłowie.W sanktuarium tym na szczególną uwagę zwraca główny ołtarz, w którym usytuowany jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem tzw. Matki Bożej Szkaplerznej. Na co dzień obraz ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Śpiący rycerze z Kościelca Kujawskiego

We wcześniejszej odsłonie naszej serii pisaliśmy o renesansowej kaplicy św. Barbary, dobudowanej do romańskiego kościoła pw. św. Małgorzaty. Teraz przyszedł czas, by zajrzeć do jej wnętrza. Mauzoleum w renesansowej kaplicy Kościeleckich w Kościelcu uchodzi za arcydzieło polskiego renesansu. Ten dwupiętrowy, przyścienny nagrobek jest jednym z najwcześniejszych i najpiękniejszych tego typu zabytków w Polsce. Ufundował go w 1559 ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Stacja meteo z Solanek

W inowrocławskim Parku Solankowym znajduje się zabytkowa stacja pogodowa. Przypominająca niewielką, jasnozieloną wieżyczkę. Kolumna ta pochodzi z końca XIX wieku. Wyprodukowano ją w hamburskiej firmie Annocent-Uhr-Actien-Gesellschaft, razem z około czterystoma innymi, które można było podziwiać w podobnych miastach turystycznych.W dzisiejszych czasach zachowało się niewiele takich obiektów. Jednak identyczne kolumny pogodowe nadal można podziwiać w takich polskich ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Renesansowy unikat z Kościelca

Kujawy słyną z wielu zabytków sztuki sakralnej, jednak tylko jeden w naszym Powiecie jest renesansowy. Historia tego obiektu rozpoczyna się w XVI wieku w Kościelcu.W tamtych czasach Kościelcem włada rodzina Kościeleckich (to od nich wzięła się nazwa miejscowości), na jej czele stoi Janusz syn Jana. W swym 40-letnim życiu szlachcic ten pełni funkcję starosty bydgoskiego, ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Magiczne źródło w Rechcie

Drewniany kościół w Rechcie to jeden z 10 kościołów w dekanacie strzeleńskim, zbudowany z drewna ok. 1753 r. (inne źródło podaje 1758 r.) w stylu barokowym. W środku można podziwiać piętnastowieczną rzeźbę Zesłania Ducha Świętego, której autor wywodził się z kręgu uczniów Wita Stwosza. Kościół w Rechcie jest idealnym przykładem drewnianego budownictwa sakralnego z połowy ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Piramida w Górze

Jedną z najpiękniejszych nekropoli w naszym Powiecie możemy podziwiać w niewielkiej wsi o nazwie Góra. Tam to znajdziemy XIX-wieczne grobowce miejscowych ziemian Kościeleckich, Kozłowskich, Łyskowskich czy też Znanieckich. Tutaj znajdziemy również nagrobek Stanisława Przybyszewskiego, polskiego pisarza, poety i dramaturga.Jednak najbardziej rzucającym się w oczy grobowcem jest sporych rozmiarów piramida. Mogiła ta w formie starożytnego grobowca upamiętnia ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Park Kulturowy i Sanktuarium w Płonkowie

Do powstania parku w Płonkowie, bezpośrednio przyczyniła się ekspedycja archeologiczna pani profesor Małgorzaty Grupy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w latach 2006-2007. Badania realizowane były na obszarze, na którym do 1939 r. wznosił się drewniany kościół parafialny pw. św. Oswalda i objął również przylegający teren będący do XIX w. cmentarzem przykościelnym. Na miejscu odkryto pozostałości ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Pakoski Zamek

Powiat Inowrocławski może nie słynie z majestatycznych zamków, ale jednak jakieś można na naszej ziemi znaleźć. Na kartach „Leksykonu zamków w Polsce” natrafimy na trzy wzmianki o tego typu obiektach. Pierwszy nieistniejący już stał w Inowrocławiu. Drugi, najsłynniejszy w Kruszwicy, i ostatni – zdaniem autorów – najciekawszy stoi nadal w Pakości.Pierwsze wzmianki o Pakości ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Okruchy zaginionego świata

W naszym cyklu często cofamy się w czasie o kilkadziesiąt lub kilkaset lat, zagłębiając się w cuda architektoniczne sztuki sakralnej. Jednym z takich cudów jest pakoska świątynia franciszkanów pw. św. Bonawentury. Jednak to nie kościołem będziemy się dziś zachwycać. Skupimy się na oryginalnej posadzce, pięknie zachowanej pomimo wcześniej wyburzanej, odbudowywanej i remontowanej świątyni.Dzięki płytom wapienia, ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Madonna z Niszczewic

W 1956 roku w Niszczewicach wybudowano kapliczkę, do której trafiła figurka Matki Boskiej. Niby nic takiego, jednak rzeźba z Niszczewic jest wyjątkowa. To typowo ludowe wyobrażenie Matki Boskiej Skępskiej. Niegdyś figury te były popularne na Kujawach, ziemi dobrzyńskiej, chełmińskiej i północnym Mazowszu. Dzisiaj prawdziwy unikat, jedyna taka ludowa rzeźba w Powiecie Inowrocławskim. Matka Boska Skępska pochodzi ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Najstarsza macewa na Kujawach

Macewa to inaczej żydowska płyta nagrobna. Najstarszy tego typu kamień nagrobny w naszym powiecie możemy znaleźć w Pakości. Dokładnie przy kaplicy barokowej „Drugi Upadek”, która jest częścią Kalwarii Pakoskiej. Przy jednym z narożników tej budowli, wzniesionej w 1661 roku znajdziemy ten kamień, a na niej napis „Yotah bat Shabtil”. W przetłumaczeniu na polski, inskrypcja ta głosi „Jona ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Najpiękniejsze drzewo w Powiecie Inowrocławskim

Nie tylko zabytki zdobią nasz Powiat Inowrocławski, ale też piękna przyroda, na którą powinniśmy zwracać uwagę; dzięki niej możemy doceniać życie i cieszyć się z niego. Najpiękniejszym okazem przyrody w naszym Powiecie jest wiąz szypułkowy Popiel. Drzewo to rośnie na terenie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia, na półwyspie Potrzymiech, między Ostrówkiem a Siemionkami.Majestat tego drzewa jest bezkompromisowy, jego wysokość ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

O witrażach z Lisewa

Lisewo Kościelne to wieś w gminie Złotniki Kujawskie. Stoi tam świątynia pw. św. Marii Magdaleny i św. Wojciecha, wzniesiona na planie krzyża. W środku wysoka kopuła sklepienia sprawia wrażenie jakby kościół był wyższy niż się można było tego spodziewać, patrząc z zewnątrz.Wnętrze świątyni urzeka swoją neobarokową urodą, jednak największe wrażenie potęgują lisewskie wielobarwne witraże. ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Królicza nora

Przy drodze z Kruszwicy do Szarleja, obok mostku na kanale Bachorze, stoi biały krzyż. Na jego podstawie zawieszone są dwie tabliczki.Jedna z tabliczek nawiązuje do wezwania Jana Pawła II - "Totus tuus" i została umieszczona w 2013 r. Prawdopodobnie właśnie wtedy krzyż odnowiono.Druga z tabliczek głosi: „8 XII 1935 r. został znieważony Najświętszy Sakrament w ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Karawaka z Jaksic

Karawaka, czyli krzyż z dwiema poprzecznymi belkami, to unikatowy znak. Przed wiekami był symbolem wiary w możliwość odegnania zaraz, epidemii. Zatrwożeni ludzie stawiali je przy drogach by chroniły ich od śmierci. Ich kształt i nazwa wywodzi się z hiszpańskiego miasta Caravaca de la Cruz.Taki nietypowy krzyż znajdziemy w Jaksicach, które w 1866 r. nawiedziła epidemia cholery. ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

O figurze i porcelanowej grocie z Szadłowic

W sąsiedztwie parafialnego kościoła pw. św. Bartłomieja w Szadłowicach stoi niewielka kapliczka z figurą Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem. Przybytek ten powstał w 1980 r., a to co przykuwa w nim uwagę to zachwycająca grota. Wnętrze zostało wyklejone potłuczonymi porcelanowymi i porcelitowymi naczyniami zastawy stołowej. Jej twórcy pragnęli aby figurę Matki Boskiej otoczyć czymś pięknym i ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Jan Chrzciciel z Piasków

Prawdopodobnie najstarsza zachowana w Powiecie Inowrocławskim kapliczka znajduje się w Piaskach koło Kruszwicy. Czy aby jednak najstarsza? Pod koniec lat 60. XX wieku do wsi przyjechali historycy sztuki opracowujący kolejny tom Katalogu Zabytków Sztuki. Zainteresowali się drewnianą kapliczką o niecodziennym, archaicznym wyglądzie. Inwentaryzatorzy wykonali dokumentację fotograficzną obiektu, który datowali na wiek XIX.Kapliczka w Piaskach jest ...

data dodania: 10 - 01 - 2025

Dział:

Głaz Ognia z Ostrówka

Ostrówek to niewielka wieś nad Gopłem, leżąca u nasady półwyspu Potrzymiech. W centrum wioski, przy skrzyżowaniu dróg, na betonowym słupku, jest zawieszona zielona tabliczka, z godłem i napisem „Pomnik przyrody”, niezbyt nachalnie wskazuje na obecność czegoś wyjątkowego. Pod brzydkim, betonowym płotem leży kamień. Kamień to wyjątkowy, jedyny taki w Polsce! Kamień z głębokim rytem swastyki.Do ...