Gmina Inowrocław

Na obszarze Gminy Inowrocław istnieje blisko 2500 podmiotów gospodarczych. 2/3 stanowią rodzinne gospodarstwa rolne, zapewniające wysokotowarową produkcję zbóż i buraków cukrowych. Reszta posiada najczęściej charakter usługowo handlowy. Nie brak również firm o większym potencjale gospodarczym. Mocne strony gminy stanowią: niskie stawki podatków lokalnych, wysoki poziom rozwoju drobnej wytwórczości oraz dogodne położenie komunikacyjne.

Niespełna 2% ogółu powierzchni Gminy Inowrocław pokrywają zwarte obszary leśne. Największą wartość pod względem przyrodniczym stanowi gminny fragment Rezerwatu Balczewo. Jest to prawnie chroniony teren, obejmujący zachowane w stanie naturalnym bądź mało zmienionym ekosystemy, w tym siedliska przyrodnicze, posiadające istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych bądź krajobrazowych.Rezerwat Dzikiego Ptactwa Balczewo utworzony został 16 stycznia 1963 r. na powierzchni 24,40 ha, celem zachowania stałych miejsc lęgowych ptaków wodnych i błotnych, szczególnie żurawia błotnego. Z kolei Obszar Chronionego Krajobrazu Lasów Balczewskich wielkości 3629,30 ha utworzono 14 czerwca 1991 roku. Obejmuje jeden z nielicznych, większych kompleksów leśnych usytuowanych na Kujawach. Zachował się w strefie dawnych odpływów wód roztopowych, na uboższym, piaszczystym podłożu. Wykazuje częściowe przekształcenia, spowodowane erozyjną działalnością wiatru (formy wydmowe). Przeważa w nim sosna, zaś na podłożu podmokłym występuje brzoza i olsza. Spełnia bardzo istotne funkcje z zakresu naturalnej regulacji stosunków wodnych na terenie występowania znacznego jej deficytu, ponadto funkcje rekreacyjne. Łącznie znalazło tu dogodne warunki egzystencji ponad 1000 gatunków roślin. W miejscowości Balczewo bierze swój początek leśna ścieżka przyrodnicza, wytyczona w kierunku miejscowości Rejna (gmina Dąbrowa Biskupia). Trakt ów liczy 7,4 km, z czego 2,9 km przypada na gminę Inowrocław Preferowana jest głównie do zwiedzania pieszego. Jednostajną rzeźbę terenu urozmaicają jeziora - Jezioro Szarlej zwane niekiedy Małe Gopło o powierzchni 68,5 km² i objętości wody 1572 tys. m³ oraz Jezioro Piotrkowickie o powierzchni 48,7 km² i objętości wody 1164 tys. m³, a ponadto odcinek rzeki Noteć. Na terenie gminy nie ma lokalnych tras rowerowych. Funkcję tę mogą spełniać fragmenty oznakowanych szlaków turystycznych, mianowicie: Szlak Stanisława Przybyszewskiego (zielony), Szlak gen. Władysława Sikorskiego (czerwony), Wielkopolskiego (żółty).

Decydujący wpływ na rozwój ziem, stanowiących obszar dzisiejszej Gminy Inowrocław wywarły bogactwa naturalne, mianowicie sól i urodzajne gleby. Tędy wiodły starożytne szlaki handlowe, łączące Morza Śródziemne z Bałtyckim oraz Wielkopolskę z Kijowem.

W roku 1666 nieopodal wsi Tupadły stoczona została jedna z najcięższych bitew czasów oligarchii magnackiej, pomiędzy wojskami Króla Polski Jana Kazimierza, a wojskami rokoszanina księcia Jana Lubomirskiego. Podczas zaboru niemieckiego społeczeństwo różnymi metodami aktywnie zabiegało o podtrzymanie tożsamości narodowej i niepodległą Ojczyznę. Czyniło to w parlamencie niemieckim, kościołach katolickich, szkołach, przy warsztatach pracy. Upragniona wolność nadeszła 6 stycznia 1919 r. dzięki zwycięskiemu Powstaniu Wielkopolskiemu, jedynemu udanemu zrywowi narodowemu. Walczyli w nim także mieszkańcy gminy.

7 maja 1868 r. w Łojewie urodził się najwybitniejszy jej syn Stanisław Przybyszewski, poeta, pisarz, dramaturg, eseista, publicysta, tłumacz literatury obcej. Krytycy zaliczyli go do panteonu najwybitniejszych przedstawicieli nurtu literackiego Młodej Polski. Jesienią 1927 r. literat odwiedził rodzinne strony, aby dokończyć tom wspomnień zatytułowany „Wśród swoich”. Zmarł 23 listopada 1927 r. w Górze, pracując nad dziełem. Przybyszewski został pochowany na miejscowym cmentarzu. W 1931 r. społeczeństwo ufundowało artyście grobowiec, na którym widnieje napis „Meteor Młodej Polski”.

Nekropolia w Górze skrywa osobliwe miejsca pochówku: w murowanym grobowcu o kształcie czworobocznego słupa, osadzonego na obszernym cokole, spoczywają doczesne szczątki Jana Chrzciciela Jerzka (zm. 1816 r.); klasycystyczny, grobowiec murowany o kształcie piramidy zwieńczonej krzyżem żeliwnym, a na jego ścianach inskrypcyjne tablice kamienne, płaskorzeźbione, upamiętniające osoby: Antoniego Zawadzkiego (zm. 1828 r.) herbu Jastrzębiec, jego żony Eleonory z Wernikowskich (zm. 1830 r.); Piotra Czaykowskiego, kapitana 4 pułku piechoty wojsk polskich (zm. 1858 r.) herbu Ślepowron, jego żony Anny z Zawadzkich (zm. 1880 r.) herbu Jastrzębiec.

Innym wartościowym obiektem historycznym na terenie gminy jest Kościół p.w. Świętej Trójcy w Górze. Pierwotny kościół parafialny o konstrukcji drewnianej pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny został tutaj założony w drugiej połowie XII stulecia, natomiast wzmiankowany w 1324 r. Podczas przemarszu wojsk napoleońskich obiekt uległ częściowemu spaleniu. Metryka obecnej świątyni sięga roku 1829. Klasycystyczna budowla powstała dzięki fundacji szambelana Józefa Kościelskiego, właściciela pobliskiego Arturowa, Szarleja i Karczyna. Wewnątrz na uwagę zasługuje m.in. krucyfiks wykonany z 31 tureckich kul armatnich, darowany parafii przez generała dywizji w służbie kawalerii tureckiej Władysława Kościelskiego (Sefer Paszę).