Projekt ustawy o asystencji osobistej wpisany do wykazu prac legislacyjnych

Minister Łukasz Krasoń 29 listopada opublikował na swoim kanale na platformie X krótkie wystąpienie.  Minister w swoim wystąpieniu podkreślił, że „ten projekt, to przede wszystkim szansa dla osób z niepełnosprawnościami na życie pełnią życia. Na wyjście z domu, na podjęcie pracy zawodowej. To kontrola nad własnym życiem i dużo większa niezależność”.

„Za ustawą pójdzie utworzenie tysięcy nowych miejsc pracy, bo tylu asystentów będziemy mogli dzięki niej zatrudnić” – dodał minister.

Nie kryjąc swojego zadowolenia, zauważył, że to ważny, historyczny moment. Podkreślił, że do konsultacji publicznych trafia dobra ustawa, gwarantująca realizację zapisów Konwencji ONZ, które Polska ratyfikowała lata temu.

Minister wspomina tym samym o Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 roku, które nasz kraj ratyfikował 6 września 2012 r.

W dokumencie przedstawione zostały prawa osób z niepełnosprawnościami w kategorii praw człowieka, a także obowiązki Państw związane z zapewnieniem tych praw oraz ich przestrzeganiem z art. 19 Konwencji na czele, gwarantującym osobom z niepełnosprawnościami prawo do niezależnego życia i pełnego włączenia w społeczność lokalną.

Asystencja osobista jest usługą wyczekiwaną przez środowisko osób z niepełnosprawnościami oraz ich rodziny.

Jest to usługa wykonywana na rzecz osoby z niepełnosprawnością, polegająca na indywidualnym wspieraniu jej w wykonywaniu czynności, których osoba ta nie może wykonać na równi z innymi osobami bez korzystania z asystencji osobistej.

Wsparcie asystenta osobistego pozwala realizować osobie z niepełnosprawnością potrzeby życiowe, społeczne i zawodowe. Ma to kluczowe znaczenie w kontekście niezależności osób z niepełnosprawnościami oraz ich aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że wprowadzenie do systemowych regulacji usługi asystencji osobistej przyczyni się do odciążenia członków rodziny i opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Odciążenie osób opiekuńczych poprzez działanie systemowe pozwoli im długoterminowo planować aktywność życiową, w tym zawodową.

Asystencja osobista realizowana jest obecnie w Polsce w ramach rozwiązań projektowych, które nie pozwalają na zagwarantowanie pomocy w sposób ciągły. Osoby z niepełnosprawnościami oraz ich asystenci borykają się zatem z problemami braku dostępu do usługi w niektórych regionach bądź świadczenia ich wyłącznie w określonym czasie, a co za tym idzie braku pewności co do kontynuacji.

Dlatego tak ważną kwestią pozostaje, aby w Polsce – kraju, w których żyje ponad 3 miliony osób z niepełnosprawnościami, w tym 1,2 miliona z orzeczonym znacznym stopniem – asystencja osobista była realizowana w ramach rozwiązań systemowych i dostępna była na stałe w każdym powiecie.

Z usług asystenta będą mogli korzystać obywatele Polski lub cudzoziemcy legalnie mieszkający i przebywający na terenie kraju.

Do ubiegania się o bezpłatną asystencję osobistą uprawnione będą osoby:

· w wieku 18-65 lat, posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, które uzyskają w skali poziomu potrzeby wsparcia łącznie co najmniej 80 punktów,

· osoby w wieku 13-18 lat, posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności z określonymi wskazaniami.

Zgodnie z projektem ustawy liczba przysługujących godzin asystencji osobistej będzie miała wymiar miesięczny. Dla osób w wieku 18-65 lat minimalna liczba godzin asystencji będzie wynosiła 30, maksymalne - 240. Dla osób w wieku 13-18 lat minimalna liczba godzin asystencji będzie wynosiła 30, maksymalne - 80.

Prawo do asystencji osobistej ustalane będzie na wniosek. Wniosek będzie składany do Zespołu ustalającego prawo do asystencji osobistej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Do wniosku dołączany będzie formularz samooceny.

Prawo do asystencji i liczba godzin będą ustalane na podstawie:

·         obserwacji,

·         wywiadu bezpośredniego,

·         formularza samooceny,

·         formularza oceny potrzeb w zakresie asystencji osobistej.

Zespół ustalający prawo do asystencji osobistej będzie decydował o:

·         miesięcznym wymiarze godzinowym asystencji,

·         stawce godzinowej asystenta,

·         zakresie specjalistycznych szkoleń dla asystenta,

·         okresie przysługiwania asystencji,

·         innych szczególnych potrzebach osoby z niepełnosprawnością.     

Realizatorem asystencji osobistej w myśl projektowanej ustawy będzie mógł być powiat lub inny podmiot wpisany do Rejestru Realizatorów Asystencji Osobistej, np. organizacja pozarządowa działająca na rzecz osób z niepełnosprawnościami.

Osoba z niepełnosprawnością za pomocą profilu informacyjnego lub systemu informatycznego sama będzie dokonywać wyboru jednego realizatora.

Powstanie także rejestr asystentów osobistych.

Asystentem osobistym będzie mogła zostać osoba, która będzie miała odpowiednie kwalifikacje:

•      asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekuna osoby starszej, opiekuna medycznego, pedagoga, psychologa, terapeuty zajęciowego, pracownika socjalnego, pielęgniarki, fizjoterapeuty

•      lub ma co najmniej 6-miesięczne udokumentowane doświadczenie w udzielaniu bezpośredniego wsparcia osobom z niepełnosprawnościami.

Asystent będzie mógł udzielać osobie z niepełnosprawnością wsparcia przy:

•      czynnościach związanych z higieną,

•      czynnościach medycznych zleconych przez lekarza,

•      czynnościach domowych,

•      przemieszczaniu się,

•      komunikowaniu się z innymi osobami,

•      w pracy,

•      w podejmowaniu aktywności społecznych.

Jeżeli asystent będzie miał wykonywać czynności medyczno-pielęgnacyjne, będzie musiał przejść odpowiednie szkolenie i mieć zgodę osoby z niepełnosprawnością lub jej przedstawiciela prawnego.

Projekt ustawy o asystencji osobistej opublikowany został na stronie Rządowego Centrum Legislacji w dniu 10 grudnia 2024 r. (Nr z wykazu: UD 168). Projekt jest obecnie na etapie konsultacji publicznych, które potrwają do 15 stycznia 2025 r.

Na stronie RCL oprócz projektu ustawy znajduje się uzasadnienie i ocena skutków realizacji.

Formularz zgłaszania uwag dostępny jest również na stronie RCL.

Uwagi należy przesyłać w wyznaczonym terminie na adres: asystencja.konsultacje@mrpips.gov.pl       Linki:

Projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami znajduje się tutaj.