Pamięci Powstańców Styczniowych

Spośród mieszkańców Inowrocławia znamy 19 mężczyzn którzy poszli do powstania, przeszli granicę i walczyli w powstańczych oddziałach. Dziesięciu z nich po upadku insurekcji zesłano na katorgę w głąb Rosji. Ci którzy dożyli Wolnej Polski traktowani byli jak bohaterowie.   

Na terenie Powiatu Inowrocławskiego znajdują się groby Powstańców Styczniowych. W Inowrocławiu na cmentarzu Matki Boskiej odnajdziemy grób porucznika weterana Antoniego Grzymały-Łagiewskiego, który poszedł do powstania mając 19 lat. Walczył po dowództwem legendarnego Francuza Leona Younga de Blankenheima w kwietniu 1863 r. Po klęsce pod Brdowem, dołączył do oddziału Edmunda Taczanowskiego i bił się na pograniczu kujawsko-wielkopolskim, m.in. pod Ignacewem. Antoni Grzymała-Łagiewski doczekał wolności. W 1931 r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości.   

Na tym samym cmentarzu znajduje się również grób porucznika weterana 1863 r. Ignacego Wróblewskiego. Walczył on, mając 20 lat, w tym samym oddziale Leona Younga de Blankenheima. Poznał smak zwycięstwa po bitwie pod Nowym Dworem-Piotrkowem Kujawskim i gorycz klęski pod Brdowem. Trafił do rosyjskiej niewoli i był więziony w warszawskiej cytadeli. On także doczekał Wolnej i Niepodległej. W zbiorach Muzeum im. Jana Kasprowicza znajduje się wymowny drobiazg związany z Ignacym Wróblewskim. W 1938 r. na jego grobie ustawiono krzyż z charakterystyczną owalną emaliowaną tabliczką. Kiedy w XXI w. mogiłę odnawiano, dzięki przezorności redaktora Janusza Brodzińskiego, skromne epitafium trafiło do zbiorów powiatowego muzeum.   

W Pakości znajdują się, co roku z okazji kolejnych rocznic przystrajane, groby Powstańców Styczniowych Jana Krzyżanowskiego i Baltazara Hankiewicza. Obaj poszli do powstania w wieku 26 lat. O ich życiu na razie nie wiemy nic ponadto, że walczyli w Powstaniu Styczniowym. W zestawieniu Zygmunta Czapli napisanym w 1938 r., znajdującym się w zbiorach Biblioteki Miejskiej im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, wzmiankowanych jest 45 grobów Powstańców Styczniowych, w większości zlokalizowanych na cmentarzach dzisiejszego Powiatu Inowrocławskiego. Ciekawe czy są jeszcze?