O Przybyszewskim w 97. rocznicę Jego śmierci

23 listopada 1927 roku zmarł jeden z najwybitniejszych pisarzy okresu Młodej Polski – Stanisław Przybyszewski. Postać ogromnie zasłużona dla rozwoju polskiej literatury i sztuki. W 1899 roku na łamach krakowskiego czasopisma Życie opublikował swój esej pt. "Confiteor".

Wczoraj wiązankę kwiatów i znicz złożyła na grobie poety w Górze Starosta Inowrocławski Wiesława Pawłowska w towarzystwie Naczelnik Wydziału Kultury i Promocji Moniki Dąbrowskiej, Dyrektora Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu Marcina Woźniaka i pracowników muzeum.

Przybyszewski stał się manifestem programowym epoki. Przedstawił w nim koncepcję ustanawiającą sztukę jako nadrzędną, stanowiącą wartość samą w sobie. Podnosiła ona także rangę artysty do roli jednostki wybitej, nieskrępowanej żadnymi ograniczeniami ani oczekiwaniami ze strony społeczeństwa. Pojęcie sztuki dla sztuki, zostało entuzjastycznie przyjęte, a sam Przybyszewski zyskał miano Meteora Młodej Polski. Przedstawiona przez niego koncepcja zrewolucjonizowała ówczesne podejście do sztuki.

Jako, że artysta urodził się na Kujawach, w pobliskim Łojewie, kultywowanie pamięci o nim jest dla naszego Muzeum niezwykle ważne. Postać Meteora Młodej Polski niezmiennie zajmuje zasłużone i szczególne miejsce na salach ekspozycyjnych powiatowego Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.

Zachęcamy Państwa do zagłębienia się w trudnej, ale jakże satysfakcjonującej twórczości pisarza (fragment przygotowany przez muzeum).

"Jestem tylko meteorem, który na chwilę zabłyśnie,na chwilę ludzkość straszy i przeraża, a potem nagle niknie - a szczęśliwy jestem, że tym przeświadczeniem żyję. Droga meteorom wyznaczona jest miliard razy dłuższa aniżeli zwykłym gwiazdom (...)Być meteorem, to istotna moja tęsknota: zniszczyć na swej drodze kilka światów, roztopić je w sobie, wzbogacić się nimi i po miliardach lat znowu powrócić, stokroć gorętszym blaskiem rozpłynąć, wieść nowe przemianyi wywody i znowu zniknąć - to to, co w moich najkosztowniejszych snach przeżywam...

Niech zgasnę, czym prędzej zgasnę, bym mógł tylkowe wzmożonej potędze powrócić...A wrócę - wrócę!"

Stanisław Przybyszewski, "Dzieci Szatana", 1897 r.

Fotografia archiwalna Stanisława Przybyszewskiego - ze zbiorów Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.