Mocny człowiek
dział: Kultura i Historia / dodano: 19 - 11 - 2021
23 listopada mijają
94 lata od śmierci Stanisława Przybyszewskiego. W zbiorach powiatowego Muzeum
im. Jana Kasprowicza znajduje się kilka portretów pisarza. Najcenniejsze,
autorstwa Władysława Jarockiego czy Stanisława Korzeniewskiego, powstały
jeszcze za jego życia. To prace malarskie.
Jest jednak w
kolekcji muzeum i rzeźbiarski portret autora Confiteoru. To fajansowa, chociaż
wyglądająca jak z kości słoniowej, rzeźba autorstwa Zygmunta Kurczyńskiego
(1866-1953), ucznia samego Augusta Rodina.
Zygmunt Kurczyński
to artysta galicyjski, jego secesyjne i modernistyczne rzeźby do dzisiaj zdobią
elewacje kamienic Lwowa i Cmentarz Łyczakowski. Był związany z legendarną
Fabryką Fajansu w Pacykowie koło Stanisławowa (sygnowane literą P wpisaną w
trójkąt fajansowe rzeźby to dzisiaj obiekt marzeń wielu kolekcjonerów). Właśnie
z tego miejsca pochodzi nasz portret Przybyszewskiego. To niewielka, secesyjna
rzeźba wysokości 27 cm przedstawiająca tylko głowę pisarza.
- Ale jakiż to
portret! Bardzo realistyczny, a przy tym jakby napełniony niespokojnym duchem „Stacha”.
Jakby Myśliciel Rodina uniósł głowę. Z rzeźby patrzy na nas zdecydowany,
znający swoją wartość, prawdziwie mocny człowiek, a na marginesie warto
przypomnieć, że powieść „Mocny człowiek” napisał właśnie Stanisław
Przybyszewski, a film zrealizowany na jej motywach przez Henryka Szaro w 1929
r. uchodzi za najwybitniejszy polski film niemy – podkreśla dyrektor
powiatowego Muzeum im. Jana Kasprowicza Marcin Woźniak.
Portret to obiekt
wyjątkowy nie tylko ze względu na swój artyzm. To dzieło pochodzi ze zbiorów
protoplasty obecnego muzeum, przedwojennego Muzeum Regionalnego Kujaw
Zachodnich. Zostało ofiarowane w 1935 r. przez Stanisława Helsztyńskiego,
anglistę, profesora Uniwersytetu Warszawskiego, badacza twórczości
Przybyszewskiego, związanego z Inowrocławiem poprzez pochodzącą z miasta żonę.
Dzisiaj portret Stanisława Przybyszewskiego - Mocnego Człowieka zdobi salę
poświęconą artyście.
Artykuł ukazał się
w Tygodniku Informacyjnym Powiatu, Miast i Gmin 19 listopada 2021 r.