Jest mural i jest ławeczka

Miejskie mury to nie jest naturalne środowisko dla wierszy Papuszy. Ona sama mówiła: „ta benzyna mnie dusi, to powietrze niedobre. (…) Spać nie mogę, nie. Te ściany takie ciężkie nade mną (…) Ale – „idę na ławeczkę, posiedzę i zdrowsza przychodzę”.

W powiatowym Muzeum im. Jana Kasprowicza Inowrocław w listopadzie 2023 r. na dziedzińcu tej instytucji powstał mural autorstwa artystki Edyty Lasoty poświęcony Papuszy. Od środy czytając wiersze poetki można usiąść na wyjątkowej ławeczce, wykonanej przez artystę Krzysztofa Fydrycha, i delektować się urokiem tego zakątka.

W uroczystości odsłonięcia ławeczki Papuszy wzięli udział m.in. Wicestarosta Inowrocławski Henryk Procek, członkowie Zarządu Powiatu: Andrzej Skrobacki i Wojciech Gerus, dyrektor Muzeum Marcin Woźniak, członkowie Rady Muzeum, dyrektorzy szkół i placówek Powiatu, młodzież z powiatowych szkół: z II LO im. Marii Konopnickiej, III LO im. Królowej Jadwigi i z Zespołu Szkół Ekonomiczno-Logistycznych.

- Kultywowanie pamięci o twórcach, którzy tutaj, na naszej ziemi żyli, tworzyli i którzy zostali często zapomniani, jest naszym obowiązkiem. Do tych osób należała właśnie Papusza. Gratuluję artyście Panu Krzysztofowi Frydrychowi dzieła. Unikatowa ławeczka Pana autorstwa, z precyzyjnie dobranymi dodatkami, stanowić będzie kolejny znak rozpoznawczy Perły Powiatu Inowrocławskiego – naszego muzeum. Razem z Panią Edytą Lasotą stworzyliście zakątek, który będzie zachwycał i który będzie trwałym śladem pamięci o poetce. A dla wszystkich gości muzeum będzie miejscem odpoczynku i zadumy – powiedział Wicestarosta Henryk Procek, reprezentujący gospodarza uroczystości Starostę Inowrocławskiego Wiesławę Pawłowską.

Oprawę artystyczną zapewnili wychowankowie z Państwowej Szkoły Muzycznej im. Janusza Zarębskiego w Inowrocławiu: Amelia Jakubaszek i Łucja Pałetko, które zagrały na harfie, instrumencie na której grywała Papusza. Wiersze Papuszy wyrecytowały: Sandra Golińska i Joanna Lasota z Młodzieżowego Domu Kultury im. Janusza Korczaka w Inowrocławiu, a dziewczęta z grupy tanecznej „Rytm” wykonały cygańskie tańce.Postać romskiej poetki przybliżyła Katarzyna Mruk z Muzeum im. Jana Kasprowicza.

Ławeczka już odsłonięta, przypomnijmy więc kim była Papusza:

Bronisława Wajs – Papusza (1908-1987) Poetka cygańska, pierwsza twórczyni cygańska publikująca swoje wiersze w Polsce.Moment jej narodzin spowija mgła lasów gdzieś pod Lublinem, młodość brzmi muzyką wędrującego cygańskiego taboru. Piękna jak Papusza, czyli po cygańsku „lalka”, mała Bronka jako jedna z nielicznych cygańskich dziewcząt w swoich czasach nauczyła się czytać i pisać. „Piosenki” jak mówiła o swoich wierszach, towarzyszyły jej od zawsze i wypływały z najgłębszej potrzeby jej wrażliwej duszy. Ale to dopiero Jerzy Ficowski je „odkrył” i pozwolił im ujrzeć szeroki świat, przez swoje tłumaczenia i publikację tomików. Papusza szybko oczarowała czytelników, w tym tych bardzo znaczących, np. Juliana Tuwima. Niestety – popularność stała się jej przekleństwem. Oskarżona o zdradzanie cygańskich tajemnic, wyklęta spośród swoich, umarła rozgoryczona i samotna, choć w domu swej rodziny, tutaj, w Inowrocławiu. Pochowana jest na cmentarzu parafii św. Józefa.