Starostwo inowrocławskie po raz pierwszy zostało ustanowione przez Kazimierza Wielkiego w XIV wieku i istniało aż do roku 1793. Starosta jako namiestnik królewski w powiecie pełnił funkcje administracyjne, sądowe, policyjne, wojskowe oraz gospodarcze.

W czasach napoleońskich powiat inowrocławski wchodził w skład Okręgu Nadnoteckiego.

Po 1815 roku Inowrocław stał się siedzibą pruskich władz powiatowych tzw. Landratury.

Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku administrację w powiecie sprawował mianowany przez ministra spraw wewnętrznych starosta, który był przedstawicielem rządu, a jego najważniejszym zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Od roku 1933 w wyborach pośrednich wyłaniano rady powiatowe. Były one organami uchwałodawczymi. Z ich wyboru pochodził Wydział powiatowy – organ wykonawczy, na którego czele stał starosta.

Po II wojnie światowej władzę administracyjną w terenie sprawowali wojewodowie i starostowie. Na mocy ustawy z 1950 roku z nomenklatury administracyjnej wykreślony został na 48 lat urząd starosty.

Samorząd szczebla powiatowego ponownie wprowadzono na mocy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku. Na mapie administracyjnej Polski Powiat Inowrocławski pojawił się 1 stycznia 1999 roku. Wówczas rozpoczęło pracę Starostwo Powiatowe.

Powiat ma osobowość prawną i wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym, to jest takie, które dotyczą ogółu społeczeństwa, a nie tylko jednej gminy np. sprawy z zakresu: edukacji publicznej, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej i wspierania osób niepełnosprawnych.

Władza w powiecie sprawowana jest poprzez  radę oraz zarząd, na czele którego stoi starosta. Rada powiatu, to organ stanowiący i kontrolny. W skład rady wchodzą osoby wybrane przez mieszkańców w wyborach bezpośrednich. Do kompetencji rady powiatu należy m.in. stanowienie aktów prawa miejscowego,  a także wybór i odwołanie zarządu.

Z kolei zarząd, którego skład wybierają radni, jest organem wykonawczym powiatu - wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa. Starosta, który przewodniczący zarządowi, organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.